I. 6 vấn đề về quan trọng về quan trắc môi trường 

1. Quan trắc môi trường là gì

Quan trắc môi trường tên tiếng anh là environmental monitoring. Là quá trình theo dõi và quan sát một cách có hệ thống về thành phần của môi trường, bao gồm các yếu tố tác động lên môi trường như đất , nước và không khí. Nhằm cung cấp thông tin để đánh giá hiện trạng, cũng như diễn biến chất lượng môi trường và các tác động xấu khác đối với môi trường.

2.Tại vì sao phải quan trắc môi trường.

Ngày nay với sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp nặng như: Luyện kim, Khai thác than , Sản xuất phân bón ,Cơ khí , Điện tử – tin học , Công nghiệp năng lượng…Đây là những ngành có vai trò rất lớn trong phát triển kinh tế ở Việt Nam, tuy nhiên những ảnh hưởng của chúng đến môi trường là không nhỏ tí nào. Do đó cần phải có quan trắc môi trường thường xuyên để tránh khỏi những tác động xấu sau này.

3.Vai trò của quan trắc môi trường trong cuộc sống

Nếu chưa từng tham gia vào những hoạt động như quan trắc môi trường thì nhiều người chưa biết đến vai trò của hoạt động này. Quan trắc môi trường có vai trò rất lớn trong nhiều ngành nghề. Cụ thể như: Ở Việt Nam ta có rất nhiều người sống bằng nghề nuôi tôm hay cá. Điển hình như ở Đồng Bằng Sông Cửu Long, người ta nuôi rất nhiều cá basa để xuất khẩu, vì thế cần có những hoạt động quan trắc môi trường thường xuyên để đánh giá những tác động xấu đến nguồn nước có ảnh hưởng đến cá hay không để có phương án xử lý kịp thời.

Hoặc là ở Đồng Tháp là nơi trồng rất nhiều lúa, nếu một ngày nào đó nguồn nước bị nhiễm mặn hay dính phèn mà không quan trắc thì làm sao đánh giá tác động được.

Qua đây chúng ta có thể thấy, quan trắc môi trường có vai trò quan trọng như thế nào phải không nào?

4.Các hình thức quan trắc môi trường ở Việt Nam.

Quan trắc môi trường tiếng ồn

Quan trắc môi trường không khí

Quan trắc môi trường đất

Quan trắc môi trường nước

5. Mục tiêu quan trắc môi trường.

– Đánh giá về diễn biến chất lượng môi trường trên quy mô quốc gia, cũng như phục vụ việc xây dựng báo cáo hiện trạng môi trường.

– Cung cấp các thông tin đánh giá về diễn biến chất lượng môi trường của từng vùng trọng điểm được quan trắc để phục vụ yêu cầu của các cấp quản lý nhà nước về vấn đề bảo vệ môi trường.

– Cảnh báo kịp thời các diễn biến bất thường hay các nguy cơ ô nhiễm, suy thoái ảnh hưởng đến môi trường.

6. Các đơn vị đủ điều kiện quan trắc môi trường

Theo quy định tại Điều 8, Nghị định số 127/2014/NĐ-CP, điều kiện cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động dịch vụ quan trắc môi trường trong lĩnh vực quan trắc tại hiện trường, gồm:

– Có Giấy chứng nhận đầu tư do cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền cấp trong đó có hoạt động  lĩnh vực trong quan trắc môi trường.

6.1 Có đủ điều kiện về nhân lực thực hiện hoạt động quan trắc hiện trường

+ Người đứng đầu của tổ chức đó phải có trình độ từ đại học trở lên;

+ Có đủ số lượng người thực hiện hoạt động quan trắc môi trường tại hiện trường theo các thành phần môi trường và thông số quan trắc đề nghị chứng nhận;

+ Cần có người trực tiếp phụ trách đội quan trắc tại hiện trường có trình độ đại học trở lên với một trong các chuyên ngành về môi trường, , lâm nghiệp, thổ nhưỡng, địa lý, địa chất, hóa học, sinh học, vật lý hạt nhân, phóng xạ, . Và có tối thiểu 2 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực quan trắc môi trường;

+ Người thực hiện quan trắc tại hiện trường cần tối thiểu trình độ sơ cấp tương ứng với ngạch quan trắc viên sơ cấp tài nguyên môi trường. Trong đó thực hiện quan trắc tại hiện trường có trình độ sơ cấp chiếm không quá 30% đội ngũ.

6.2 Có đủ điều kiện về trang thiết bị, phương pháp và cơ sở vật chất:

+ Có đầy đủ trang thiết bị, dụng cụ và hóa chất đủ để thực hiện việc lấy mẫu, bảo quản mẫu và đo, thử nghiệm, phân tích mẫu tại hiện trường các thông số quan trắc môi trường của các thành phần môi trường đề nghị chứng nhận bảo đảm độ chính xác và theo đúng phương pháp quy định của Bộ Tài nguyên và Môi trường;

+ Có quy trình bảo quản, bảo dưỡng và kiểm định, và sử dụng an toàn theo quy định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền hoặc theo quy định của nhà sản xuất;

+ Có quy trình sử dụng, vận hành tất cả các thiết bị lấy mẫu, bảo quản mẫu và đo, thử nghiệm, phân tích mẫu tại hiện trường;

+ Trang bị đầy đủ các phương tiện bảo hộ và an toàn lao động cho người lao động khi thực hiện nhiệm vụ quan trắc tại hiện trường;

+ Có trụ sở làm việc và đủ diện tích đặc thù để bảo đảm chất lượng công tác quan trắc tại hiện trường và quản lý số liệu, kết quả quan trắc.Những quy định về quan trắc môi trường.

7.Quan trắc môi trường tự động

7.1 Quan trắc môi trường tự động là gì?

Là quá trình giám sát và theo dõi các thông số chất lượng môi trường thông qua những thiết bị hoặc phương tiện tự động. Từ đó giúp cơ quan quản lý và chủ nguồn thải giám sát chất lượng môi trường.

7.2 Hệ thống quan trắc môi trường tự động bao gồm

– Thiết bị lấy mẫu tự động được niêm phong và quản lý bở Sở TNMt

– Phải lắp đặt thiêt bị camera có kết nối với internet để giám sát cửa xả thải của hệ thống cử lý nước thải và lưu giữ hình ảnh trong vòng 3 tháng gần nhất

– Những yếu tố của thiết bị quan trắc môi trường tự động, liên tục bao gồm: Lưu lượng, nhiệt độ , PH, TSS, COD..Xem bảng dưới để hiểu thêm.

Ngoài ra, hệ thống quan trắc môi trường tự động phải đảm bảo sự hoạt động liên  tục, không bị gián đoạn trong thời gian dài. Cần phải thực hiện hiệu chuẩn theo quy định , để đảm bảo những yêu cầu về ký thuật để có thể kết nói và truyền dữ liệu cho Sở TNMT nhanh chóng và chính xác.

7.3 Ưu điểm của quan trắc môi trường tự động

– Có thể điều khiển hệ thống từ xa nhờ kết nối online

– Có thế xử lý kịp thời khi có sự cố bất thường như vượt ngưỡng khí thải, nước thải..Vì có chức năng báo động của hệ thống quan trắc tự động

– Hệ thống vận hành đơn giản nên không khó trong việc vận hành

– Có thể mở rộng hoặc nâng cấp hệ thống theo nhu cầu

– Có thể đo được nhiều thông số khác nhau, và đảm bảo được sự nhanh chóng

– Những dữ liệu đo được sẽ được lưu trữ trên hệ thống máy tính, nên tiện khi tìm kiếm

7.4 Những đơn vị phải áp dụng quan trắc môi trường tự động

Hiện này tình trạng xả trộm nước thải ra môi trường từ những cơ sở sản xuấ kinh doanh có xu hướng gia tăng. Chính vì thế, để kiểm soát vấn đề này thông tu 31/2016/TT-BTNMT đã quy định những đơn vị cần phải có lắp đặt hệ thống quan trắc nước thải bao gồm:

– Tất cả những khu công nghiệp cần phải lắp đặt hệ thống quan trắc tự động để truyền số liệu về cho những đơn vị liên quan quản lý và kiểm soát.

– Những cơ sở sản xuất kinh doanh không nằm trong KCN, nhưng có lượng nước thải từ 1000 mét khối/ngày và đêm trở lên đều phải lắp đặt hệ thống quan trắc môi trường tự động để dễ dàng kiểm soát lượng nước thải đầu ra.

– Hoặc những cơ sở có lưu lượng nước thải từ 1000 mét khối/ngày đêm trở lên và nằm trong khu công nghiệp, hoặc cum công nghiệp mà được miễn trừ đấu nối vào hệ thống thu gom , xử lý nước thải tập trung thì cần phải lắp đặt hệ thống quan trắc tự động

– Ngòa ra nghị định cũng khuyến khích những cơ sở sản xuất có quy mô dưới 1000 mét khối /ngày đêm cũng nên lắp đặt hệ thống quan trắc môi trường tự động để kiểm soát được các chỉ số xả thải được tốt hơn, giúp giảm thiểu tác hại đến môi trường